If it’s for free, you are the product

Talloze producten zijn gratis in gebruik. Denk aan apps zoals Instagram, Facebook en Zoom. Maar ook allerdaagse websites, zoals Google en WhatsApp. Al deze services zijn in de basis gratis in gebruik. Voor extra services wordt soms een klein bedrag gerekend. Bij deze bedrijven koop je echter geen product, jij bent het product.

Dat gratis spullen nooit echt gratis zijn is eigenlijk algemeen bekend. Dingen worden weggegeven met een doel. Een sample bij een luchtje wordt meegegeven in de hoop dat je terugkomt om het te kopen. Hierbij schaf je al een product aan maar wordt er iets gratis weggegeven in de hoop dat je een herhalingsaankoop doet, of dat je meer gaat kopen (upselling). Denk aan gratis verzendkosten boven de €20 of 3e product gratis in de supermarkt. Maar ook online worden er vaak gratis platformen aangeboden die geen geld kosten voor het gebruik. Alle social media platformen zijn bijvoorbeeld gratis in gebruik, evenals het nieuws lezen op nu.nl of iets opzoeken op Google. Het verdienmodel is hier anders, want hier ben jij het verdienmodel.

Nu.nl heeft bijvoorbeeld 7 miljoen unieke bezoekers per maand. Al deze bezoekers zien de advertenties op de nieuwssite. In ruil voor het nieuws dat gratis aangeboden wordt, verzamelt Nu.nl via cookies jouw gegevens en kan dit weer verkocht worden aan adverteerders. Dit is overigens geen geheim, het staat netjes in de cookiepolicy die je accepteert. Hetzelfde doet Google via advertenties bij zoekresultaten.

Social media

De bekendste vorm waarbij jij het verdienmodel bent is Facebook. Jij mag gebruik maken van Facebook door je gegevens te delen in de vorm van een profiel. Je geeft je naam en woonplaats aan en liked dingen die je leuk vind. Hiermee verzamelt Facebook data van haar bijna 2.6 miljard gebruikers wereldwijd. In haar speciale algoritme worden vervolgens berichten getoond in je tijdlijn die voor jou relevant zijn kijkend naar je gedrag op Facebook. Dit gedrag wordt vervolgens verkocht aan bedrijven die miljoenen betalen om hun relevante doelgroep te bereiken. Ben jij bijvoorbeeld een echte sneakerfreak, dan wil een Footlocker of JD Sports jou bereiken met haar advertenties. Facebook zal dan advertenties van bedrijven gerelateerd aan deze onderwerpen aan jou tonen. Ditzelfde wordt gedaan eigenlijk bij alle sociale media. Deze bedrijven leven op advertenties. Hoe meer gebruikers, hoe meer advertenties zij kunnen verkopen.

Voor bedrijven is het ook steeds lastiger hun social media posts te laten zien aan hun klanten. Slechts 5.5% ziet de post van de pagina’s de je geliked hebt of Facebook. Door bedrijven te laten betalen om posts te sponsoren wordt er meer bereik gegenereerd. Bedrijven moeten dus betalen om jouw hun posts te laten zien. Overigens wordt dit over Facebook en Instagram breed gedaan inclusief het surfgedrag. Het kan daarom zo zijn dat je product X opgezocht hebt op Google, die weer wordt laten zien in een advertentie op Facebook en Instagram. Dat Facebook veel geld aan je verdiend blijkt wel uit de cijfers. De netto winst van Facebook over 2019 was bijna $19 miljard.

WhatsApp

WhatsApp is voor bijna iedereen al gratis geweest. In sommige landen werd er voorheen eenmalig €1.- of $1.- gevraagd om de app te downloaden. In andere landen was het voor het eerste jaar gratis, daarna zou het €1.- per jaar gaan kosten. De meeste van deze kosten zijn al sinds 2016 afgeschaft en is WhatsApp compleet gratis. De verwachting was dat Facebook, toen het WhatsApp voor $19 miljard had gekocht, snel advertenties zou implementeren in WhatsApp. Dit werd echter tegen gehouden door de oprichters van WhatsApp en tot op heden is het (nog) niet gebeurd. In India wordt geëxperimenteerd met WhatsApp Pay en WhatsApp Business wordt steeds verder uitgerold voor bedrijven. Dit kunnen op den duur betaalde diensten worden. Op dit moment focust WhatsApp zich op groei en het genereren van zoveel mogelijk gebruikers. Hoe WhatsApp echt geld wilt verdienen moet nog blijken. Concurrenten zoals WeChat bevatten al een tijdje advertenties en door samenwerkingen met externe partijen profiteert WeChat ook van de vele gebruikers van de app. Het is eigenlijk niet of maar wanneer WhatsApp overgaat op advertenties.

Zoom

Zoom heeft een flinke groei doorgemaakt vanwege het social distancing en lockdowns over de hele wereld. Waar Zoom voorheen gebruikt werd als tool voor conference calls, wordt Zoom nu veel gebruikt als sociale netwerk om familie en vrienden te zien en te spreken. De service is gratis voor een gesprek van 40 minuten met maximaal 100 personen. Wil je meer, dan kost het geld.
Recentelijk heeft Zoom aangekondigd dat betaalde accounts een sterkere encriptie krijgen. De gratis accounts worden niet geüpgraded. Dit toont al aan dat er meer gefocust wordt op de betalende klanten, wat natuurlijk logisch is. In mijn recente blog over Zoom werd al duidelijk dat er data werd verzameld van de (gratis) gebruikers. Er moet op een manier geld verdiend worden en dat wordt vaak gedaan met de gebruikers die de gratis software gebruiken.

Gratis apps

Gratis apps zijn de meest bekende en ook meest gebruikte manier om geld te verdienen door haar gebruikers. Apps die dit verdienmodel gebruiken, het zogenaamde freemium model, bieden gratis diensten aan. Door het laten zien van advertenties wordt er geld verdiend. Deze advertenties zijn ongeveer €0.10 waard per weergave. Met miljoenen gebruikers kan dit dus aardig oplopen. Er worden ook vaak speciale munten weggegeven in ruil voor het kijken van een advertentie. Hierdoor blijft het voor de gebruiker en de maker van de app interessant. Er wordt ook steeds meer afgestapt van apps waarbij je voor een eenmalige betaling advertenties kan afkopen. De gebruiker betaalt dan bijvoorbeeld €2.- om geen advertenties meer te zien in een app. Echter is het voor de app-bouwer veel interessanter om die advertenties te laten zien dan die eenmalige €2.- die hij of zij kan verdienen.
Een voorbeeld van een app die het freemium model toepast is het spel ‘Too Many Cooks’. Hierbij is het mogelijk deze ‘premium’ munten met geld te kopen of een advertentie te bekijken die je een muntje oplevert. Er staan 5 advertenties klaar die je kan bekijken. Als die 5 op zijn kan je de volgende dag pas weer nieuwe advertenties kijken. Dit is om het ‘premium’ te houden. Spelers die geen geduld hebben zullen dan toch de munten aanschaffen.

Online Soccer Manager

Het laatste voorbeeld dat ik nog wil geven is het voetbal managerspel Online Soccer Manager (OSM). Dit spel is in 2001, lang voor de introductie van de eerste iPhone, gelanceerd. Het was hoofdzakelijk een webgame waarbij je een voetbalteam moet managen via de website www.onlinesoccermanager.nl. Het spelen was gratis, maar als je meerdere teams of een eigen competitie wilde beginnen kon je een Premium of een normale seizoenskaart kopen. Deze kostte een klein bedrag voor een bepaald aantal dagen.
Sinds 2017 heeft OSM een nieuw verdienmodel. De seizoenskaarten zijn afgeschaft en in plaats van eenmalig alle voordelen te kunnen afkopen zijn er voordelen te behalen met Boss coins. Deze zijn uiteraard aan te schaffen maar ook te krijgen door advertenties te bekijken.

Steeds meer applicaties stappen af van het verdienmodel om eenmalig alles te kunnen aanschaffen. Er wordt overgestapt op een constructie waarbij je advertenties ziet of er zelf voor kiest om deze te bekijken in ruil voor voordelen. Dit model is veel luceratiever omdat het veel meer oplevert dan een eenmalige betaling.
Dus bedenk volgende keer als je een gratis service gebruikt, dat deze vaak dus niet helemaal gratis is. Het is in ruil voor je gegevens of het bekijken van advertenties waar het gehele verdienmodel achter hangt. If it’s for free, you are the product.